Wirus HPV (Human Papilloma Virus, wirus brodawczaka ludzkiego) obejmuje ponad 100 typów wirusa.
Typy wysokoonkogenne (HPV 16, 18, 35, 41)są związane z powstawaniem zmian przednowotworo-wych i nowotworów narządów płciowych. Nieonkogenne typy, wśród których najczęściej spotykane są 6 i 11, powodują powstawanie kłykcin kończystych na narządach płciowych.
Do zakażenia dochodzi głównie drogą płciową.Około 70% przypadków raka szyjki macicy jest zwią-zane z zakażeniem HPV typu 16 i 18. Zmiany przedrakowe CIN 2i 3 są związane z zakażenie HPV w 50-60% przypadków.
Obecnie istnieją 3 szczepionki profilaktyczne:
- szczepionka czterowalentna Silgard firmy Merck (zawierająca białka strukturalne kapsydu HPV 6, 11, 16 i 18) chroni osoby zaszczepione przed wysokoonkogennymi typami HPV 16 i 18 oraz przed zakażeniem wirusami niskoonkogennymi 6 i 11
- szczepionka dwuwalentna Cevarix firmy GSK (zawierająca białka strukturalne kapsydu 16 i 18)
- szcezpionka dziewięciowalentna Gardasil chroni aż przed 9 typami wirusa HPV: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58 (siedem z nich odpowiada za prawie 90 proc. wszystkich zachorowań na raka szyjki macicy). Zapobiega powstawaniu zmian przednowotworowych oraz nowotworowi szyjki macicy, odbytu oraz brodawek na narządach płciowych (kłykcin kończystych).
Każda kobieta przed rozpoczęciem szczepienia powinna mieć wykonywany wymaz cytologiczny.
Nie jest rekomendowane badanie na obecność HPV przed szczepieniem, ponieważ nie istnieją metody oceny wcześniejszej ekspozycji na HPV, a dostępne testy wykrywają tylko aktualne zakażenie.